Mars, kış mevsimini Dünya’dan çok farklı bir şekilde deneyimlese de, ESA’nın Mars Express yörünge aracı ve NASA’nın Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) tarafından elde edilen yeni görüntüler, gezegenin güney kutbunda etkileyici bir kış manzarası sunuyor. Kızıl Gezegen’in karla kaplı yüzeyi, izleyicileri büyülemeye devam ediyor. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA’nın iş birliğiyle çekilen bu görüntüler, Mars’ın atmosferindeki farklı koşullar altında karla kaplı alanları ve donmuş buzları gözler önüne seriyor.
Mars’taki “Kar” Dünya’dan Farklı: Karbondioksit Buzlarıyla Kaplı
2022’nin Haziran ayında ESA’nın Mars Express aracının Alman yapımı HRSC kamerasıyla çekilen görüntüler, Mars’ın güney kutbunda karla kaplanmış bir bölgeyi gösteriyor. Bu görüntüler, 2022’nin Eylül ayında NASA’nın MRO aracının HiRISE kamerasıyla elde edilen fotoğraflarla birleştirilmiş. Ancak, Mars’taki bu “kar”, Dünya’daki karla aynı değil. Mars’ın güney kutbunda, yıl boyunca 8 metrelik kalın bir karbondioksit buz tabakası bulunuyor. Bu buz, karbondioksitten oluşuyor ve oldukça farklı bir bileşime sahip. Mars’taki bu kış manzarası, gezegenin yaz gündönümü civarında çekilmiş olsa da, güney kutbu sürekli soğuk -125°C civarlarında bir sıcaklığa sahip.
Mars’ta Karla Kaplı Alanlar ve Erozyon Süreci
Mars’taki görüntülerde kar serpiştirilmiş gibi bir izlenim yaratsa da, aslında bu bir optik yanılsamadan ibaret. Görüntülerdeki koyu alanlar, buzun üzerinde biriken toprak katmanlarından oluşuyor. Bu toprak, genellikle buzun derinliklerinde bulunuyor, ancak Mars’taki mevsimsel süreçler sayesinde yüzeye çıkabiliyor. Ayrıca, NASA’nın MRO aracı Mars’taki kum tepelerinin kenarlarında da kış donları gözlemlemiş. Bu donlar, kumları yerinde tutarak erozyonu engelliyor ve Mars yüzeyindeki ince yapıları koruyor.
Karbondioksit Buzlarının Süblimleşmesi ve “Örümcek” Benzeri Desenler
Mars’ın güney kutbunda, yaz aylarında karbondioksit buzları güneş ışığıyla ısınarak süblimleşiyor, yani doğrudan katıdan gaz haline geçiyor. Bu süreç sırasında, buzun içinde sıkışmış gaz cepleri oluşuyor. Basınç arttıkça küçük patlamalar meydana geliyor ve koyu renkli tozlar havaya fırlıyor. Rüzgarın etkisiyle bu tozlar yere düşerek fotoğraflarda görülen karmaşık desenleri oluşturuyor. Bu süreç, Mars yüzeyindeki “örümcek” benzeri şekillerin oluşumuyla benzerlik gösteriyor.
Mars’taki bu büyüleyici kış manzaraları, gezegenin benzersiz atmosfer koşullarının ve iklim dinamiklerinin bir yansıması olarak dikkat çekiyor. Kızıl Gezegen’in bu etkileyici görüntüleri, bilim insanlarının Mars’taki çevresel süreçleri daha iyi anlamalarına yardımcı oluyor ve bu tür görüntüler, gezegenin keşfi konusunda büyük bir merak uyandırıyor.
