NASA, Artemis programı kapsamında 2030 yılına kadar Ay’a insanlı görevler düzenlemeyi ve kalıcı yaşam alanları kurmayı planlıyor. Ancak, Ay’ın zorlu ortamı, bu büyük vizyonu gerçekleştirmeyi engelleyebilecek bazı ciddi sorunları beraberinde getiriyor. Ay’daki en büyük problemlerden biri de, astronotlar ve ekipmanlar için tehdit oluşturan Ay tozu (Ay regolitinin) olması.
Ay Tozu: Astronotlar ve Ekipmanlar İçin Tehlike Arz Ediyor
Ay tozu, yüksek derecede keskin, pürüzlü yapıda ve elektrostatik olarak yüklenmiş olduğundan her yüzeye kolayca yapışabiliyor. Bu durum, astronotların sağlıklarını tehdit etmekle kalmıyor; aynı zamanda uzay ekipmanları ve makineler üzerinde de ciddi zararlara yol açabiliyor. Ay’ın yüzeyindeki düşük yerçekimi ve atmosferin yokluğu, Ay tozunun uzun süre havada kalmasına neden oluyor. Bu toz, uzay araçlarının itki sistemleri tarafından etrafa saçılarak, araçları ve yüzeyleri aşındırıyor. Ay tozunun tehlikeleri arasında astronotların cildine, gözlerine ve ciğerlerine zarar verme riski de bulunuyor.
Ay Tozunun Diğer Zararları
Ay tozu ayrıca, güneş panellerini kaplayarak enerji üretimini engelliyor, termal radyatörleri kapatarak ekipmanların aşırı ısınmasına neden oluyor ve hassas yüzeyleri kaplayarak görüşü zorlaştırıyor. Bu nedenle, Ay görevlerinde Ay tozunun yarattığı olumsuz etkileri minimize etmek için NASA tarafından farklı teknolojiler geliştiriliyor.
NASA’nın Ay Tozu İçin Çözüm Arayışında Geliştirdiği Teknolojiler
NASA, Ay tozu sorununu çözmek için bir dizi teknoloji geliştirmeye devam ediyor. Uzay Teknolojisi Misyon Direktörlüğü’ne bağlı Game Changing Development programı, Ay tozu ile mücadele için farklı sistemler üzerinde çalışıyor. Bu sistemler, Ay’ın düşük yerçekimi ve diğer benzersiz koşullarında nasıl davranacaklarını test etmeye yönelik uçuş testleri ve simülasyonlar içeriyor.
ClothBot: Ay Tozunun Davranışlarını Simüle Eden Robot
NASA’nın geliştirdiği ClothBot robotu, Ay regolitinin basınçlı bir ortamda nasıl hareket ettiğini simüle etmek amacıyla tasarlandı. Bu robot, astronotların uzay giysilerini çıkarması sırasında meydana gelen toz akışını taklit ederek, gerçek zamanlı toz akışı görüntüleri ve partikül ölçümleri sunacak.
Elektrostatik Toz Fırlatma (EDL) Cihazı: Ay Tozunun Yüklenmesini İnceleme
Bir diğer çözüm arayışı ise Elektrostatik Toz Fırlatma (EDL) cihazı ile Ay tozunun elektrostatik yüklenme sonucu havalanmasının incelenmesi. Bu cihaz, Ay tozunun nasıl havalandığını ultraviyole ışıkla aydınlatarak gözlemleyecek ve lazerle inceleme yapılacak.
Hermes Lunar-G: Ay Regolit Simülatları Üzerinde Çalışmalar
NASA, Texas A&M Üniversitesi ve T-STAR tarafından geliştirilen Hermes Lunar-G, Ay regolit simülatlarını incelemek için kullanılacak. Bu cihaz, daha önce Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kullanılan Hermes donanımını temel alarak, Ay yerçekimi koşullarında tozun davranışını analiz edecek. Yüksek hızlı kameralar ve sensörler ile bu tozun davranışı gözlemlenecek.
